Prolaps lijfbieden bij schapen en geiten

Iedere schapenhouder of geitenhouder heeft het al eens meegemaakt of vreest er voor. Een hoogdrachtige ooi die alles naar buiten perst, als het ware komt alles binnenstebuiten naar buiten. En als je er niet op tijd bij bent persen ze echt alles er uit en is het een heel vies gezicht. En zeer pijnlijk voor de ooi. Dit noemen we een prolaps, ofwel lijfbieden.

Wat is een prolaps

Een prolaps ofwel lijfbieden is een veel voorkomend probleem bij hoogdrachtige ooien. De schedewand wordt naar buiten geperst waardoor je een roze-rode bal uit de schede ziet komen. Wat je ziet is een slijmvliesuitpuiling van de schedewand.

Wat is de oorzaak van een prolaps

Een prolaps is vaak het gevolg van een verzwakt bindweefsel, een te ruime conditie van de ooi of ruimte gebrek in de ooi door het volume van lammeren, vruchtwater of bepaalde voeding en druk van buitenaf.

Wanneer krijgt een ooi een prolaps

Hoogdrachtige ooien kunnen in de periode net voor het aflammeren last krijgen van lijfbieden. Maar ook na het lammen wanneer ze blijven persen op de nageboorte.

Hoe herken je een prolaps

Een prolaps is duidelijk te herkennen. Uit de vagina komt een roze-rode bal welke snel in omvang kan toenemen. Een heel klein bolletje is niet direct ernstig, maar je moet het wel heel goed in de gaten houden dat ze er niet op gaan persen want dan kan het zomaar ineens naar buiten komen.

Hoe voorkom je een prolaps

Lijfbieden kan een erfelijke oorzaak hebben. Nakomelingen van een ooi die ernstige lijfbiedproblemen heeft gehad kun je beter niet laten lammen, Ook is het verstandig om ooien die een voorgaande lammerij een prolaps hebben gehad niet aan te houden. Ook moet je proberen om niet te kleine schapen te fokken. Voedsel kan ook een probleem veroorzaken. Geef bij voorkeur niet te veel knolsoorten (Voederbieten, stoppelknollen). Dit soort voer neemt veel ruimte in en heeft relatief weinig voedingswaarde. Te veel voeren kan ook een oorzaak zijn. Het overtollig vet in de bekkenholte kaan aanleiding geven om te gaan persen. Vooral ooien die zucht(oedeem) rond de geboorteweg vormen, zijn hier gevoelig voor.

Hoe ga je een beginnende prolaps tegen

Wanneer een ooi een roze-rood bolletje uit de vagina begint te persen kun je ervoor kiezen om een savewe in te geven. Een Savewe ofwel een anti-lijfbieder is een kunststof lepel die je in het geboortekanaal inbrengt en vast zet aan de wol, een tuig of  door de huid heen prikt (piercing). Door het gebruik van deze lepel hou je alles op zijn plek en voorkom je dat de ooien nog meer gaan persen. Een andere oplossing is om de schede dicht te naaien met een schedeband. Je moet er wel rekening mee houden dat je de lepel of de schedeband weer moet verwijderen op het moment van lammeren.

Wat doe je als een ooi een prolaps heeft

Probeer de uitgestulpte delen terug te duwen. Maar zorg er wel eerst voor dat je het goed schoonspoelt en ontsmet met bijvoorbeeld citopogeen. Leg de ooi met haar kont omhoog in de kruiwagen en duw de uitgestulpte delen voorzichtig terug. Daarna moet je de vagina dichthechten met schedehechtband voor schapen en een schedehechtnaald. Maak er een soort veter van en zet onderop een strik, omdat hij ook weer los moet kunnen voor het lammen.

Wat doe je met een prolaps geval na het lammen

Zodra de nageboorte er afgekomen is, is ook meestal direct het probleem opgelost. En kunnen de lammeren nog even groot worden bij hun moeder. Maar zodra de lammeren bij de moeder vandaan zijn moet je toch de keuze maken om de ooi op te ruimen of in ieder geval niet meer te laten lammen. En je kan er verstandig aan doen om de ooilammeren van deze ooi ook niet aan te houden voor de lammeren vanwege erfelijkheid.